- Prof Dr NECDET ŞÜKRÜ ALTUN
- Omurga Cerrahisi / Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
ŞAVŞAT EVLERİ
DOSYALAR'da OBJEKTİFİM dosyası içinde
DİZ ÇEVRESİ KIRIKLARI
DİZ ÇEVRESİ VE KAVAL (TİBİA) KEMİĞİ KIRIKLARI
Prof. Dr. Necdet Altun
DİZ ÇEVRESİ KIRIKLARI
Femur Suprakondiler Kırıklar
Dolaylı, femur uzun ekseni boyunca gelen zorlama, rotasyon, valgus veya varus ile birleşince suprakondiler bölgede kırık oluşabilir. Trafik kazaları, yüksekten düşme gibi yüksek enerjili travmalar sonucunda da oluşabilir.Klinik ve tanı:
Proksimal parça, kuadriseps kasının etkisi ile aşağı, distal parça gastroknemius etkisi ile arkaya, hamstringlerin etkisi ile yukarıya doğru çekilir. Bu durumda diz bölgesi oldukça fazla şişer, alt ekstremite kısalır ve deplase olmuş kırık uçları nedeniyle damar ve sinir yaralanmaları ortaya çıkar. İki yönlü radyografiler ile tanı konulur.
Sol femur suprakondiler kırık ve plak vida ile tespit edilmiş röntgen görüntüsü
Tedavi:
Ayrılmamış, dişlenmiş kırıklarda uzun bacak alçı tespiti yapılır. Çok parçalı deplase kırıklarda tuberositas tibia’dan iskelet traksiyon yapılarak ligamentotaksis yöntemi ile redüksiyon elde edilmeye çalışılır. Kal dokusu oluşuncaya kadar traksiyona devam edilmelidir. Ancak bu durumda yüksek oranda eklem sertliği gelişir. Deplase kırıklarda ise açık redüksiyon yapıldıktan sonra kondiler plak ve vidalar ile internal tespit uygulanır. Böyle bir tedavide eklem hareketlerine erken başlanabilir ve sertlik önlenebilir. Komplikasyonlar; 1. Damar sinir yaralanmaları, 2. Diz ekleminde sertlikdir.
Femur İnterkondiler Kırıklar
İki femur kondili arasında oluşan “T” veya “Y” şeklindeki intraartiküler kırıklardır. Oluş şekli suprakondiler kırıklarda olduğu gibidir. Klinik bulgular suprakondiler kırıklara benzerdir. Buna ek olarak intraartiküler kırık nedeniyle hemartroz vardır. İki yönlü radyografi ile tanı konulur. Bütün intraartiküler kırıklarda olduğu gibi anatomik redüksiyon gerekir. Bunun için açık redüksiyon, vidalar veya dinamik kondiler plak ve vidalar ile internal tespit yapılır.
Femur Kondil Kırıkları
Medial veya lateral femur kondilinin izole kırığıdır. Daha çok valgus veya varus zorlamalarının eklendiği dolaysız zorlamalar ile koronal veya sagittal planda oluşur. Hemartroz nedeniyle diz oldukça şiştir, dizde instabilite vardır. İki yönlü radyografi ile tanı konulur. Açık redüksiyon ve vidalar ile internal tespit yapılır.Tibia Plato Kırıkları
Diz ekleminde tibianın eklem yüzünü oluşturan tibia kondillerinin kırıklarıdır. Dolaylı tavma ile oluşur. Tibia uzun ekseni boyunca diz eklemine gelen zorlamalara varus veya valgus zorlaması eklenirse tibia plato kırığı oluşabilir. Otomobil tamponunun diz bölgesine çarpması veya yüksekten düşme sonucunda bu tür bir kırık oluşabilir. Çoğunlukla diz yan bağları, çapraz bağlar ve menisküsler de aynı travma ile yaralanabilir.
Klinik ve tanı:
Dizde ağrı, şişlik, hemartroz, deformite ve instabilite vardır. İki yönlü radyografi ile tanı konulur. Bazen bağ lezyonlarını değerlendirmek için stres grafileri çekilebilir. Gerktiğinde bilgisayarlı tomografi ve MRG tanıya yardımcı olur.
Sağ kaval kemiği üst ucunda eklemi ilgilendiren parçalı kırıkta çift plak ile tedavi edilmiş röntgen görüntüsü
Tedavi:
Deplase olmayan kırıklarda uzun bacak alçı tespiti uygulanır. Ayrılmış kırıklar cerrahi olarak tedavi edilirler, açık redüksiyon ve internal tespit uygulanır, kırıkla birlikte plato çökmüşse, çökme kaldırıldıktan sonra altı kemik grefti ile desteklenip internal tespit uygulanmalıdır. Tespit vidalar, anatomik plaklar ile yapılabilir. Çok parçalı ve deplase kırıklar ise konservatif olarak tedavi edilirler. Bunlarda tuberositas tibia’da iskelet traksiyonu uygulanır.Eminensiya İnterkondilaris Kırıkları
Diz ekleminde çapraz bağların yapıştığı eminensiya interkondilaris kırıkları intraartiküler kırıklardır. Dizin öne veya arkaya şiddetle zorlanması veya dizin şiddetle bükülmesi, abduksiyonu veya adduksiyonu ile femur kondilleri tarafından kırılabilir.
Klinik ve tanı:
Dizde ağrı, şişlik, hemartroz vardır. Ön-arka instabilite bulunabilir. İki yönlü radyografi ile tanı konulur. Bazen tünel grafisine başvurulabilir. Çapraz bağların durumunu belirlemek için MRG gerekebilir.Tedavi:
Ayrılmamış kırıklarda uzun bacak alçı tespiti yapılır. Ayrılmış kırıklar cerrahi olarak tedavi edilirler. Açık redüksiyondan sonra kırık parça, tel veya kendiliğinden eriyen çubuk veya vidalar ile tespit edilir.Patella Kırıkları
Bütün kırıkların %1’i patella kırıklarıdır. Daha çok 50-60 yaşları arasında görülür. Patella üzerine gelen dolaysız darbe ile kırılabileceği gibi, dolaylı olarak patellar tendonun ani aşırı kontraksiyonu ile de kırılabilir.
Klinik ve tanı:
Diz şiştir, hareketler ağrılıdır, hemartoz vardır. Palpasyonda kırık yerinde basamak ve boşluk bulgusu alınabilir. Ekstansör mekanizmanın bozulduğu trasvers ve parçalı kırıklarda diz aktif ekstansiyon yapamaz. İki yönlü radyografi ile tanı konulur. BazenTedavi:
Üç milimetreden daha az ayrılmış veya kaymış kırıklar konservatif olarak tedavi edilirler. Bu kırıklarda diz ekstansiyonda alçıya alınarak dört hafta tutulur ve daha sonra hareketler başlanır. Diğer kırıklarda açık redüksiyon yapıldıktan sonra kırığın şekline göre vida, tel veya gergi bandı ile internal tespit uygulanır. Cerrahi olarak tedavi edilen kırıklarda hareketlere erken başlanır. Kırık parçanın çok parçalandığı kırıklarda kırık parça eksize edilebilir. Patellanın tümü çok parçalı ise total patellektomi yapılabilir. Bu durumda dizin ekstansör mekanizması mutlaka onarılmalıdır.KAVAL KEMİĞİ (TİBİA VE FİBULA) CİSİM KIRIKLARI
Tibia ve fibula sık kırılan kemiklerin başında gelir. Özellikle tibia’nın ön yüzü yumuşak doku desteğinden yoksundur, bu nedenle kırıkların büyük bir kısmı açık kırıktır. Tibia beslenmesi yeterli olmayan bir kırık olduğu için kırıklar kolay kaynamaz, kaynama gecikmesi ve psödoartroz oldukça sık görülür. Dolaysız darbe gelmesi ile veya, ayak sabitken döndürücü zorlamalar ile kırıklar oluşabilir. Fibula kırıkları izole olabileceği gibi çoğunlukla tibia kırıklarına eşlik eder.
Klinik ve tanı:
Genel kırık belirti ve bulgularına ek olarak, damar, sinir yaralanması, kompartman sendromu gelişebilir. İki yönlü radyografi ile tanı konulur.
Kaval kemiği kırığında plak vida ile tedavi.
Tedavi:
Fibula cisim kırıklarında- Kapalı redüksiyon başarılı olmazsa,
- Kompartman sendromu gelişmişse,
- Multipl kırıklar varsa,
- Segmenter kırık varsa,
- Açık kırıksa cerrahi tedavi uygulanır.
Kaval kemiği kırığının kemik içinden uygulanan intramedüller çivi uygulaması ile tedavisi
Kaval kemiği kırığının eksternal fiksatör ile tedavisi
Kaval kemiğinde çevresel dış tespit (Ilizarov tipi eksternal fiksatör) uygulaması
Komplikasyonlar:
- İnfeksiyon. Yumuşak doku desteği ve kanlanması iyi olayan tibia’da açık kırık nedeniyle veya cerrahi girişimlerden sonra enfeksiyon gelişebilir.
- Kaynama gecikmesi. 20 haftadan sonra kaynama bulguları yoksa kaynama gecikmesi var demektir.
- Kaynama yokluğu. Dokuz ay geçtiği halde kaynama bulguları yoktur.
- Damar- sinir yaralanmaları.
- Kompartman sendromu.
- Fibula başı ve boynu seviyesindeki kırıklarda peroneal sinir lezyonu oluşabilir.
ÜÇ KIZ KARDEŞTEN ÖZÜR DİLEMEK
DOSYALAR'da OBJEKTİFİM dosyasında